مالیات بر ارث چقدر است؟

مالیات بر ارث چقدر است؟

همانطور که عنوان شد، مالیات بر ارث به مالیاتی می‌گویند که وارثان متوفی، وظیفه پرداخت آن را بر عهده  دارند. در پاسخ به این سوال که مالیات بر ارث چقدر است باید گفت این مالیات نرخ مشخصی نداشته و با توجه به عواملی نظیر میزان دارایی، نوع ارث به جای مانده و تعداد وارثان متفاوت خواهد بود. در واقع به علت تفاوت مالیات یک فرد با یک فرد دیگر، نمی‌توان رقم ثابتی را تحت عنوان میزان مالیات بر ارث اعلام نمود.

براساس قوانین مرتبط با مالیات مستقیم، برای اموال مختلف درصد‌های خاصی به طور قراردادی تعیین شده است. به عنوان مثال درصد مالیات بر ارث اموالی چون خودرو، با املاک متفاوت خواهد بود. بنابراین درصد مالیات بر ارث برای تمام اشخاص برابر نبوده و باید میزان آن را با توجه به درصد اموال باقیمانده تعیین نمود.

طبقه وراث چیست؟

اگر شما می‌خواهید به انجام امور حقوقی مربوط به ارثیه بپردازید باید بدانید که این مسیر، با چالش‌هایی همراه است. بهتر است برای راحت شدن مسیر خود، از تخصص  مشاوره حقوقی تلفنی  بهره‌مند شوید. این فرد با داشتن تجربه و سابقه در این زمینه، به پیچ و خم‌های این مسیر کاملا آشنایی خواهد داشت. قانون، کلیه وراث را طبق نسبتی که با فرد متوفی دارند، طبقه‌بندی کرده و هر کدام به نسبت‌های متفاوتی مشمول مالیات می‌شوند. طبق ماده 862 قانون مدنی، کلیه وراث به سه طبقه زیر تقسیم می‌شوند:

طبقه اول

مادر، پدر، زن، شوهر، فرزند و فرزند فرزندان

طبقه دوم

اجداد، خواهر، برادر و فرزندان آنان

طبقه سوم

عمه، عمو، دایی، خاله و فرزندان‌ آنان 

قانون مالیات بر ارث قبل از سال ۹۵

مالیات بر ارث در کشورمان، به ۲ دسته قبل و پس از سال ۹۵ تقسیم می‌گردد. قبل از سال ۹۵، براساس قانون مالیات مستقیم، وارثان باید هزینه‌های زیادی را در قالب مالیات به دولت می‌پرداختند. طبق آمار‌های ثبت شده، در قانون قدیم وارثان وظیفه داشتند تا ۶۵% ارزش اموال ارثیه را به عنوان مالیات به دولت پرداخت نمایند. به دلیل آنکه این مالیات برای وارثان سنگین بود، اعتراض‌هایی در این مورد انجام گرفت. پس از آن، دولت قوانین مالیات ارث را تعدیل کرده و قانون جدید مالیات بر ارث ایجاد شد. البته این تعدیل‌سازی تنها شامل افرادی خواهد شد که در سال ۹۵ و یا پس از آن فوت کردند.

همچنین در قوانین مالیات بر ارث قبل از سال ۹۴، ارزش دارایی‌های به جا مانده، تعیین می‌کرد که مالیات بر ارث چقدر است. زیرا در قانون قدیم، درصد مالیات ورثه رابطه مستقیمی با میزان ارزش اموال متوفی داشت. به این معنی که هر اندازه میزان ارزش این اموال بیشتر بود، باید مالیات سنگین‌تری پرداخت می‌شد. در نتیجه نوع اموال و دارایی‌ بر میزان مالیات تأثیری نداشت. همچنین نسبت وراث به فرد متوفی، تاثیر زیادی در میزان مالیات پرداختی داشته و هرچه نسبت ورثه به متوفی نزدیکتر بود، میزان مالیات پرداختی کاهش می‌یافت. 

قانون جدید مالیات بر ارث

بعد از سال ۹۵، برای مالیات بر ارث قوانین جدیدی تعیین شده و این قوانین به صورت زیر بود:

• طبق قانون جدید، ارزش کل اموال، تعیین‌کننده میزان مالیات نبوده و میزان مالیات بر ارث، با توجه به درصد‌های تعیین شده برای اموال مختلف پرداخت می‌گردد.
• مطابق با قانون جدید، چنانچه یکی از وارثان بخواهد که سهم ارث خود را به شخصی دیگر بدهد، باید هزینه‌های نقل و انتقال را بپردازد.
• در صورتی که اموال به جا مانده از متوفی، از بدهی‌ها و هزینه‌های کفن و دفن او کمتر باشد، وارثان مشمول پرداخت مالیات بر ارث نخواهند شد.
• فرآیند دریافت مالیات بر ارث در قانون جدید سهولت یافته و تا زمانی که انتقال ماترک انجام نشده است، نیازی نیست که وراث مالیاتی پرداخت کنند. در قانون قبلی، محاسبه مالیات مطابق با زمان فوت متوفی صورت می‌گرفت.
• در قانون جدید، نرخ مالیات بر ارث در بازه‌ای 2 تا 40 درصد و برمبنای نوع موروثه تعیین می‌شود.
• نرخ مالیات بر ارث ایرانیان مقیم خارج هم مشابه نرخ مالیات داخلی خواهد بود. در واقع بعد از کسر مالیات‌ کشور مبدا، مالیات داخل با نرخ 25 درصد محاسبه خواهد شد.

مالیات بر ارث مشمول چه چیز‌هایی می شود؟

براساس ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات بر ارث شامل اموال تعیین شده در لیست زیر شده و وارثان باید برای این اموال، مالیات پرداخت کنند:

• انواع سپرده‌ بانکی
• سود حساب بانکی
• سهام غیر بورسی
• حق امتیازات
• اوراق ارزش دار نظیر اوراق بهادار، مشارکت و سودهای متعلق به آن‌ها
• سود سهام و سهم الشرکه
• انواع وسایل نقلیه زمینی، هوایی و دریایی
• ملک و آپارتمان مسکونی
• سرقفلی
• مغازه
• حق واگذاری محل
• املاک اداری
• موجودی حساب موسسات مالی و اعتباری
• کالاها و تجهیزات متعلق به واحدهای تجاری و تولیدی
• صندوق‌ امانات بانک

مالیات بر ارث مشمول چه چیزهایی نمی شود؟

طبق قوانین دولت، برخی از دارایی‌های متوفی، مشمول مالیات بر ارث نمی‌شوند که این موارد عبارتند از:

• مزایای پایان خدمت
• وجوه بازنشستگی و وظیفه
• مرخصی استعلاجی استفاده نشده و بازخرید خدمت
• مطالبات مرتبط با خسارت اخراج
• بیمه‌ تامین اجتماعی
• وجوه دریافتی از بیمه گذار مانند بیمه عمر، خسارت فوت و دیه
• اموال و اثاثیه محل سکونت متوفی

انواع مالیات بر ارث

در این بخش به معرفی مالیات اموالی خواهیم پرداخت که مشمول پرداخت مالیات بر ارث شده و بررسی می‌کنیم که برای هر کدام از اموال مالیات بر ارث چقدر است:

مالیات بر ارث حساب بانکی چقدر است؟

میزان مالیات بر ارث حساب بانکی، برای وارثان طبقه اول، برابر با ۳ درصد موجودی حساب متوفی خواهد بود. این میزان مالیات برای دیگر وارثان ۲ تا ۴ برابر وارثان درجه یک محاسبه می‌شود. البته لازم به ذکر است که نرخ مالیات برای مؤسسات مالی و اعتباری، در حدود 10% خواهد بود.

مالیات بر ارث خودرو چقدر است؟

طبق قوانین جدید، سهم مالیات بر ارث خودرو برای وارثان طبقه اول، برابر 2 درصد ارزش تعیین شده آن از طریق کارشناس سازمان امور مالیاتی است. باید بدانید که این میزان برای وارثان دیگر طبقات به ترتیب ۲ و ۴ برابر خواهد بود.

مالیات بر ارث زمین مسکونی چقدر است؟

اگر وارثان فرد متوفی قصد فروش زمین مسکونی به جا مانده از او را داشته باشند، لازم است تا ۷.۵ درصد از ارزش آن زمین را در قالب مالیات بر ارث زمین مسکونی به دولت پرداخت نمایند. در واقع کارشناس اداره مالیات، قیمت منطقه‌ای زمین مسکونی را تعیین کرده و گاهی با قیمت مورد نظر شما متفاوت خواهد بود.

مالیات بر ارث زمین کشاورزی چقدر است؟

در خصوص مالیات بر ارث برای زمین کشاورزی می‌توان گفت که این مقدار، 7.5% از ارزش و قیمت کلی زمین خواهد بود. ارزش معاملاتی زمین، به وسیله کمیسیون تقویم املاک مشخص شده و اغلب از ارزش واقعی زمین زراعی کمتر است.

مالیات بر ارث سرقفلی مغازه چقدر است؟

در مورد مالیات بر ارث ملک تجاری و سرقفلی مغازه باید گفت که طبق قوانین جدید، میزان این مالیات 3 درصد قیمت مغازه خواهد بود. این میزان برای ورثه‌های طبقه دوم ۶ درصد و طبقه سوم ۱۲ درصد است. ارزش معاملاتی مغازه را کارشناس رسمی اداره مالیات تعیین می‌کند. همچنین 3 درصد از قیمت اجناس داخل مغازه نیز مشمول پرداخت مالیات بر سرقفلی مغازه خواهند بود.

مالیات بر ارث فیش حج عمره چقدر است؟

در صورتی که یکی از وراث یا اشخاص دیگر، اقدام به انجام حج به نیابت از فرد فوت شده نماید، مالیات بر ارث به فیش حج به جا مانده از متوفی تعلق نخواهد گرفت. ولی بخشی از امتياز فيش مورد نظر كه مانند سپرده در بانک بوده و به آن سود تعلق گرفته، از اموال و دارايی‌های متوفی بوده و با نرخ 10 درصد، مشمول مالیات خواهد شد.

مراحل اداری مالیات بر ارث

پس از آن که متوجه شدید میزان مالیات بر ارث چند درصد است، در ادامه باید بدانید که مالیات بر ارث، از مالیات‌های مستقیم محسوب شده و برای پرداخت آن، لازم است مراحل زیر طی شود:

1. در ابتدا شما باید برای انحصار وراثت اقدام کرده و سهم الارث هر کدام از ورثه را تعیین نمایید. برای دریافت گواهی انحصار وراثت، یک فرم مخصوص با امضای ۳ شاهد در دفتر اسناد رسمی پر می‌شود. لازم است این فرم را با مدارک شناسایی به دفاتر قضایی تحویل دهید و برای صدور گواهی انحصار وراثت حدود ۲ ماه صبر کنید. برای انجام آسان این فرآیند، بهتر است از یک مشاوره حقوقی انحصار وراثت راهنمایی بگیرید.
2. پس از دریافت این گواهی، باید با مراجعه به اداره امور مالیاتی، لیست اموال ارثیه که توسط دفتر اسناد رسمی تایید شده است را تحویل دهید. این اداره مشخص می‌کند که مالیات بر ارث چقدر است؟ شما می‌توانید پس از پرداخت مالیات بر ارث، برگه مفاصا حساب مالیات ورثه را تحویل بگیرید. این مرحله نیز  به مدت زمان ۲ ماه نیاز دارد.
3. در این مرحله شما با ارائه گواهی و مفاصا حساب به دفتر اسناد رسمی، می‌توانید سند تک برگ را دریافت نمایید. در واقع دفترخانه اقدام به پست مدارک شما برای اداره ثبت کرده و سند تک برگ به نام شما صادر می‌شود. این سند تک برگ، پس از گذشت حدود دو ماه، به آدرس سکونت شما پست خواهد شد. با دریافت این سند، شما اجازه فروش اموال را خواهید داشت.

شما می‌توانید با داشتن یک وکیل مالیات  بر ارث، صفر تا صد این مراحل را در مدت زمانی بسیار کوتاه انجام دهید.

سامانه پرداخت مالیات بر ارث

سامانه پرداخت مالیات بر ارث، توسط سازمان امور مالیاتی راه اندازی شده و به منظور تسهیل فرآیند پرداخت مالیات توسط مودیان، به صورت آنلاین در اختیار آنان قرار داده است. شما می‌توانید با ثبت نام الکترونیکی در این سامانه و دریافت نام کاربری و کلمه عبور، به قسمت ارث مراجعه کرده و فرم لازم را پر کنید. این سامانه قادر است اطلاعات ثبتی را بررسی نموده و شناسه پرورنده، کد رهگیری اظهارنامه و... را برای اقدامات بعدی به شما ارائه کند.

مدارک موردنیاز پرداخت مالیات ارثیه

در این بخش به بررسی مدارک مورد نیاز که لازم است برای پرداخت مالیات بر ارث به همراه داشته باشیم، خواهیم پرداخت:

• کپی کارت ملی متوفی و وارثان
• کپی شناسنامه متوفی و وارثان
• گواهی فوت متوفی
• گواهی انحصار وراثت
• برگه اظهارنامه مالیاتی ماده 24 ق.م.م
• نامه درخواست گواهی 34 ق.م.م

جدول مالیات بر ارث 1403

در حال حاضر و بعد از سال ۱۳۹۵ به بعد، در صورتی که شخصی فوت کند، مالیات بر ارث او برای وراث مطابق با جدول مالیات بر ارث، به صورت زیر محاسبه خواهد شد: 

سخن آخر

مالیات بر ارث، از جمله مالیات‌هایی به شمار می‌رود که به کلیه دارایی‌های منقول و غیرمنقول متوفی تعلق خواهد گرفت. پس از فوت هر فرد، وارثان او باید پیش از تقسیم ماترک و ارثیه، باید بدانند مالیات بر ارث چقدر است تا آن را به دولت پرداخت کنند. پرداخت مالیات در پیشبرد اهداف دولت نقشی کلیدی داشته و پرداخت به موقع آن، برای دولت اهمیت زیادی دارد؛ بااین‌حال مقدار مشخصی ندارد و در شرایط متفاوت، مبلغ آن فرق می‌کند. گاهی اوقات به دلیل پیچیدگی‌های این فرآیند، می‌توانید از یک مشاوره حقوقی مالیات و همچنین از یک وکیل ملکی کمک بگیرید. این فرد می‌تواند پروسه مالیات بر ارث را  تسریع بخشیده و فرآیند تقسیم سهم الارث و تشخیص درصد مالیات را به سادگی انجام دهد.