قرارداد ارفاقی چیست؟

شرایط انعقاد قرارداد ارفاقی

در توضیح این که قرارداد ارفاقی چیست، باید بگوییم که قرارداد ارفاقی، به عنوان راهکاری برای رهایی از وضعیت ورشکستگی، دارای شرایطی است که قانون تجارت به دقت آن‌ها را مشخص کرده است. عدم رعایت هر یک از این شرایط، می‌تواند منجر به بی‌اعتباری قرارداد شود. دریافت مشاوره حقوقی تلفنی برای قرارداد ارفاقی می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین تصمیمات را در مورد وضعیت مالی خود بگیرید و از حقوق خود به طور کامل آگاه شوید. در ادامه، به بررسی این شرایط می‌پردازیم:

درخواست رسمی برای انعقاد قرارداد

نخستین قدم برای آغاز فرآیند انعقاد قرارداد ارفاقی، ارائه درخواست رسمی به دادگاه است. این درخواست می‌تواند از سوی تاجر ورشکسته یا طلبکاران وی ارائه شود. مطابق با قرارداد ارفاقی در حقوق تجارت، هیچ الزامی وجود ندارد که در خواست باید از سوی تاجر یا طلبکار باشد. بلکه هر دو طرف می‌توانند این درخواست را مطرح کنند. نکته مهم در مورد زمان ارائه درخواست است. با توجه به ماهیت قرارداد ارفاقی، این درخواست باید در فاصله زمانی پس از رسیدگی به مطالبات و قبل از آنکه اموال تاجر فروخته شود، به دادگاه تسلیم گردد.

حضور در جلسه رای ‌گیری

به‌گفته ماده ۴۷۷ قانون تجارت:

حضور طلبکاران و تاجر را در جلسه رای‌گیری الزامی است.

در این جلسه، طلبکارانی که طلب آن‌ها تایید شده و همچنین طلبکارانی که طلب آن‌ها به طور موقت مورد قبول واقع شده است، باید به همراه تاجر ورشکسته، برای رای گیری حضور یابند. قانونگذار تاکید کرده است که تاجر باید خود شخصا در این جلسه حاضر باشد. البته در مواردی که تاجر عذر موجهی داشته و این عذر مورد تایید عضو ناظر قرار گرفته، می‌تواند وکیل خود را برای شرکت در جلسه بفرستد.

موافقت اکثریت طلبکاران

قرارداد ارفاقی، یک قرارداد اکثریتی است و برای آنکه معتبر شناخته شود، باید اکثریت طلبکاران تاجر به آن رای مثبت دهند. ماده ۴۸۰ قانون تجارت در این خصوص مقرر می‌دارد که تنظیم قرارداد ارفاقی فقط زمانی قانونی است که لااقل نصف به علاوه یک نفر از طلبکارها با داشتن لااقل سه چهارم از کلیه مطالبات در جلسه مجمع عمومی طلبکاران حاضر شده و آن را قبول داشته باشند. بنابراین، اگر این اکثریت حاصل نشود، قرارداد ارفاقی فاقد اعتبار خواهد بود.

حسن نیت تاجر ورشکسته

قانون تجارت در مورد انعقاد قرارداد ارفاقی بین تاجران ورشکسته با حسن نیت و بدون حسن نیت، تفاوت قائل شده است. انعقاد قرارداد ارفاقی در مورد بدهکاران با حسن نیت تشویق و در مورد بدهکاران فاقد حسن نیت ممنوع شده است. به همین دلیل، اگر ورشکستگی تاجر به تقلب باشد، انعقاد قرارداد ارفاقی در مورد آن ممنوع خواهد بود. چرا که این نوع از ورشکستگی، جرم محسوب می‌شود.برای اطلاعات بیشتر در این خصوص پیشنهاد می‌شود تا با یک وکیل جهت مشاوره حقوقی ثبت اسناد ارتباط بگیرید.

تایید نهایی دادگاه

ماده ۴۸۶ قانون تجارت، تایید قرارداد ارفاقی توسط دادگاه را برای لازم‌ الاجرا شدن آن ضروری دانسته است. پس از آنکه قرارداد با رعایت شرایط فوق منعقد شد، باید به تایید دادگاه برسد تا جنبه قانونی پیدا کند. در این مرحله، هم تاجر و هم طلبکاران می‌توانند از دادگاه درخواست تایید قرارداد را داشته باشند.

 آثار قرارداد ارفاقی

پس از آن که دریافتید که قرارداد ارفاقی یعنی چه و با شرایط آن آشنا شدید، باید بدانید که قرارداد ارفاقی پس از آنکه به تصویب دادگاه رسید، آثار مهمی را به دنبال دارد. این آثار هم برای تاجر ورشکسته و هم برای طلبکاران او بسیار حائز اهمیت است. در زیر به برخی از این آثار اشاره می‌کنیم:

آثار مربوط به تاجر ورشکسته

در مورد آثار قرارداد ارفاقی که مربوط به تاجر ورشکسته است، باید موارد زیر را عنوان کرد:

بازگشت به فعالیت تجاری

یکی از مهم‌ترین آثار قرارداد ارفاقی برای تاجر ورشکسته، آن است که او این امکان را دارد تا دوباره فعالیت تجاری خود را از سر بگیرد. به این ترتیب، تاجر با استفاده از اموالی که پس از کسر مبلغی که برای پرداخت بدهی‌هایش لازم است، نزد او باقی می‌ماند، می‌تواند به کسب و کار خود ادامه داده و به تدریج وضعیت مالی خود را بهبود بخشد.

رفع محدودیت‌های ورشکستگی

با انعقاد قرارداد ارفاقی، محدودیت‌هایی که به دلیل ورشکستگی برای تاجر ایجاد شده بود، مانند ممنوعیت از برخی معاملات تجاری، رفع شده و او قادر است مانند یک تاجر عادی به فعالیت‌های تجاری خود ادامه دهد.

جلوگیری از فروش اجباری اموال

قرارداد ارفاقی از فروش اجباری و یکباره اموال تاجر برای پرداخت بدهی‌ها جلوگیری کرده و به او فرصت خواهد داد تا با برنامه‌ریزی و به تدریج بدهی‌های خود را بپردازد.

آثار مربوط به طلبکاران

پس از این که به پاسخ این سوال قرارداد ارفاقی چیست رسیدید، باید با آثار مربوط به طلبکاران در قرارداد ارفاقی آشنا شوید. آثار مربوط به طلبکاران در قرارداد ارفاقی به شرح زیر خواهد بود:

• دریافت بخشی از طلب: این مبلغ معمولاً به صورت اقساطی و طبق توافق طرفین پرداخت خواهد شد.
• عدم امکان مطالبه بیشتر: پس از اجرای قرارداد ارفاقی و دریافت سهم خود، طلبکاران دیگر نمی‌توانند باقی‌مانده طلب خود را از تاجر مطالبه کنند، مگر در مواردی خاص که در قانون پیش‌بینی شده است.
• جلوگیری از زیان بیشتر: قرارداد ارفاقی از زیان بیشتر طلبکاران جلوگیری خواهد کرد. زیرا در صورت عدم انعقاد چنین قراردادی و ادامه روند ورشکستگی، ممکن بود آنها حتی همین مقدار از طلب خود را نیز دریافت نکنند.

تأثیر قرارداد ارفاقی بر اشخاص ثالث (طلبکارانی که قرارداد را امضا نکردند)

طلبکارانی که قرارداد ارفاقی تاجر ورشکسته را امضا نکرده‌اند، اگرچه می‌توانند سهم خود را از دارایی تاجر ورشکسته دریافت کنند، اما حق مطالبه‌ بقیه‌ طلب خود را از دارایی تاجر در آینده نخواهند داشت. آنان می‌توانند این مبلغ را پس از پرداخت کامل طلب طلبکارانی که قرارداد ارفاقی را امضا کرده‌اند، از تاجر دریافت کنند. به عبارت دیگر، این دسته از طلبکاران فقط می‌توانند به اندازه‌ سهمی که از اموال ورشکسته باقی مانده، دریافت کنند. مابقی طلب آن‌ها پس از پرداخت بدهی طلبکاران امضاکننده‌ قرارداد، قابل مطالبه خواهد بود.

توصیه می‌شود برای پیشگیری از مشکلات و رسیدن به حقوق کامل خود، پیش از هرگونه اقدامی، از خدمات حقوقی وکیل 24، از جمله مشاوره تلفنی و آنلاین، استفاده کنید.

موارد ابطال قرارداد ارفاقی

در تعریف قرارداد ارفاقی بیان شد که این قرارداد به منظور تعیین تکلیف و تسویه بدهی‌های یک شخص یا شرکت ورشکسته منعقد می‌شود. لازم به ذکر است گاهی اوقات این قرارداد بنا به دلایل مختلفی باطل می‌گردد. در این شرایط و در صورت بروز هرگونه مشکل یا ابهام، بهتر است با یک وکیل قرارداد که در امور ورشکستگی تخصص دارد، مشورت نمایید. در این بخش به بررسی برخی از مهم‌ترین عواملی که منجر به ابطال قرارداد ارفاقی می‌شوند، می‌پردازیم:

اشتباه یا تقلب

یکی از مواردی که می‌تواند منجر به ابطال قرارداد ارفاقی شود، ارائه اطلاعات نادرست یا استفاده از تقلب توسط یکی از طرفین قرارداد است. برای مثال، اگر شخصی که ورشکسته شده است، اطلاعات نادرستی در مورد میزان بدهی‌ها یا دارایی‌های خود ارائه داده و یا از روش‌های متقلبانه برای پنهان کردن بخشی از دارایی‌های خود استفاده کند. در این مواقع مشاوره حقوقی آنلاین، با بررسی وضعیت مالی تاجر و ارائه راهکارهای مناسب، شما را در رسیدن به حق و حقوقتان یاری می‌رساند.

تخلف از شرایط قرارداد

همانطور که در توضیح قرارداد ارفاقی چیست گفتیم، قرارداد ارفاقی شامل شرایط و تعهدات مشخصی است که طرفین باید به آنها پایبند باشند. اگر هر یک از طرفین، به ویژه شخص ورشکسته، از شرایط مهم یا اصلی قرارداد تخلف کند، طرف دیگر، یعنی طلبکاران، حق دارند که قرارداد را ابطال کنند. به عنوان مثال، اگر شخص ورشکسته نتواند به تعهدات خود در مورد پرداخت بدهی‌ها طبق برنامه زمان‌بندی شده عمل کند، طلبکاران می‌توانند قرارداد را ابطال نمایند.

عدم تحقق شرایط قانونی

اگر نمونه قرارداد ارفاقی با قوانین و مقررات مربوطه مغایرت داشته باشد، ممکن است باطل شود. برای مثال، اگر قرارداد ارفاقی بدون رعایت تشریفات قانونی لازم منعقد شده و یا شرایط آن به گونه‌ای باشد که با قوانین مربوط به ورشکستگی مغایرت داشته باشد، می‌تواند منجر به باطل شدن قرارداد شود.

تغییر شرایط مهم

گاهی اوقات ممکن است شرایط مهم قرارداد ارفاقی پس از انعقاد آن تغییر کند. به عنوان مثال، ممکن است وضعیت اقتصادی شخص ورشکسته و یا قوانین و مقررات مربوط به ورشکستگی تغییر کنند. در چنین شرایطی، اگر تغییرات ایجاد شده با توافق طرفین نباشد، باعث ابطال قرارداد ارفاقی خواهد شد.

قانونی نبودن موضوع قرارداد

موضوع یا هدف قرارداد ارفاقی باید قانونی باشد. اگر موضوع قرارداد غیرقانونی و نامشروع باشد، قرارداد ابطال خواهد شد. به عنوان مثال، اگر قرارداد ارفاقی به منظور انجام فعالیت‌های غیرقانونی منعقد شده باشد، ممکن است باطل گردد.. 

 نتیجه گیری

 در پاسخ به این سوال که قرارداد ارفاقی چیست باید بگوییم که قرارداد ارفاقی یکی از ابزارهای حقوقی است که به موجب آن بدهکار و بستانکار توافق می‌کنند تا شرایطی ویژه برای تسویه بدهی‌ها ایجاد شود. این نوع قرارداد به ‌طور معمول برای تسهیل بازپرداخت بدهی‌ها و کاهش فشار مالی بر بدهکار طراحی می‌شود. از جمله مزایای آن می‌توان به انعطاف‌پذیری در پرداخت، کاهش نرخ بهره یا حتی بخشش جزئی بدهی اشاره کرد. با این حال، قرارداد ارفاقی باید با دقت تنظیم شده و تمامی شرایط آن به ‌طور شفاف برای هر دو طرف مشخص شود تا از بروز مشکلات و اختلافات در آینده جلوگیری گردد.

سوالات متداول

در انتهای مطلب و پس از آن که دریافتید قرارداد ارفاقی چیست، به بررسی چند سوال متداول در مورد این قرارداد خواهیم پرداخت:

اعتراض به قرارداد ارفاقی، چه شرایطی دارد؟

تمامی طلبکاران شرکت‌کننده در جلسه انعقاد قرارداد ارفاقی، می‌توانند نسبت به آن اعتراض کرده و با تنظیم لایحه از دادگاه درخواست رسیدگی نمایند. این اعتراض باید حداکثر یک هفته از تاریخ انعقاد قرارداد ارفاقی به مدیر تصفیه و تاجر ورشکسته ابلاغ شود تا قابل بررسی باشد.

در صورت ورشکسته شدن مجدد تاجر، قرارداد ارفاقی چه حکمی دارد؟

در صورت ورشکستگی جدید، قرارداد ارفاقی قبلی باطل شده و اموال و دارایی‌های تاجر بین طلبکاران مربوط به قرارداد ارفاقی قبلی و طلبکاران جدیدی که پس از انعقاد قرارداد ارفاقی به وجود آمده‌اند، به نسبت طلبشان تقسیم می‌شود.

نحوه ابطال قرارداد ارفاقی چگونه است؟

طلبکاران باید دادخواستی را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند. این دادخواست به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به ورشکستگی تاجر را دارد، ارسال می‌شود. دادگاه پس از بررسی دلایل ارائه شده توسط طلبکاران، در مورد فسخ یا ابطال قرارداد ارفاقی تصمیم‌گیری می‌کند.