فرق چک و سفته چیست؟
جدول بررسی فرق چک و سفته چیست؟
جدولی که در ادامه برای شما قرار دادیم تفاوت چک و سفته را به‌خوبی نشان می‌دهد که مثلا هرکدام چه کاربرد خاصی دارند، آیا سفته ضمانت اجرایی دارد؟ و این که بسته به شرایط بهتر است از کدام یک از این اسناد استفاده کرد.
|
معیار مقایسه |
چک |
سفته |
|
ماهیت حقوقی |
سند پرداخت |
سند تعهد پرداخت |
|
ضمانت اجرایی |
امکان طرح دعوای کیفری و حقوقی در صورت برگشت خوردن. |
فقط امکان طرح دعوای حقوقی (فاقد جنبه کیفری). |
|
نحوه صدور |
فقط از طریق دسته‌چک بانکی صادر میشود. |
بدون نیاز به بانک، روی اوراق مخصوص سفته صادر میشود. |
|
نیاز به تاریخ سررسید |
الزامی است (در غیر این صورت، چک بی‌اعتبار خواهد بود). |
می‌تواند تاریخ سررسید داشته باشد یا عندالمطالبه باشد. |
|
امکان برگشت زدن |
در صورت نبود موجودی، دارنده می‌تواند چک را برگشت بزند. |
امکان برگشت زدن وجود ندارد. |
|
محل وصول |
فقط از طریق بانک قابل وصول است. |
از طریق دادگاه یا اجرای ثبت وصول میشود. |
|
مسئولیت صادرکننده |
در صورت برگشت خوردن، امکان تعقیب کیفری، حقوقی و اجرایی وجود دارد. |
تنها مسئولیت حقوقی دارد و تعقیب کیفری ندارد. |
|
اعتبار در معاملات |
در پرداخت‌های تجاری معتبرتر و رایج‌تر است. |
بیشتر به‌عنوان تضمین یا قراردادهای مالی استفاده میشود. |
|
ریسک وصول |
پایین‌تر، زیرا بانک مسئولیت پرداخت را بر عهده دارد. |
بالاتر، زیرا وابسته به پرداخت صادرکننده است. |
|
وجود ضامن |
می‌توان پشت‌نویسی (ظهرنویسی) کرد تا شخص دیگری ضمانت پرداخت را بر عهده بگیرد. |
امکان تعیین ضامن و ظهرنویسی وجود دارد. |
چک چیست؟
اگر فرق سفته و چک برای شما مبهم است، بهتر است تعریف هر کدام از آن‌ها را به تفکیک بدانید. چک سندی بانکی است که صاحب حساب می‌تواند با صدور آن، شخصاً یا از طریق فرد دیگر، مبلغی را از حساب خود برداشت کند. این سند یکی از رایج‌ترین ابزارهای تجاری محسوب میشود و با گسترش سیستم‌های بانکی، به یکی از اصلی‌ترین روش‌های پرداخت و دریافت وجه تبدیل شده است. چک نقش جایگزین پول نقد را ایفا می‌کند و سرعت و امنیت مبادلات مالی را افزایش می‌دهد. اگر در خصوص استفاده از چک سوالاتی دارید بهتر است از بهترین وکیل چک تهران کمک بگیرید.
مزایای استفاده از چک
در توضیح این که فرق چک و سفته چیست، بهتر است بدانید که استفاده از چک به عنوان یک ابزار مالی مزایای زیادی دارد که آن را به یکی از پرکاربردترین اسناد تجاری تبدیل کرده است. برخی از مهم‌ترین مزایای چک عبارت‌اند از:
- جایگزین پول نقد: حمل پول نقد بسیار سخت است؛ چرا که خطر سرقت یا گم‌شدن وجه بسیار بالاست.
- سهولت در معاملات تجاری: چک را می‌توان در زمان‌های مختلف پاس کرد، این امر به بهبود جریان نقدینگی در معاملات کمک می‌کند.
- امکان پرداخت مدت دار: با صدور چک تاریخ‌دار، می‌توان پرداخت‌ها را مدیریت کرد و تعهدات مالی را برنامه‌ریزی نمود. همچنین می‌توانید از مشاوره حقوقی وصول مطالبات در این خصوص نیز کمک بگیرید.
- اعتبار حقوقی و ضمانت پرداخت: چک به دلیل قابلیت پیگیری حقوقی و کیفری، امنیت بالایی در پرداخت‌ها دارد بنابراین می‌توان از آن به عنوان ضمانت مالی استفاده نمود.
- امکان انتقال به شخص دیگر: چک‌های قابل انتقال (چک حامل یا چک در وجه شخص معین با ظهرنویسی) امکان پرداخت به شخص ثالث را فراهم می‌کنند.
- سهولت در اثبات پرداخت: چک به عنوان یک سند رسمی، مدرک معتبری برای اثبات پرداخت در معاملات است.
- قابلیت استفاده در معاملات بزرگ: برای خریدهای با مبالغ بالا، چک بهترین گزینه است، زیرا حمل و جابه‌جایی پول نقد در این شرایط دشوار است.
معایب استفاده از چک
با وجود مزایای متعددی که در خصوص استفاده از چک بررسی کردیم، استفاده از چک می‌تواند معایبی نیز داشته باشد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده خواهیم کرد.
- امکان برگشت خوردن چک: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات چک، برگشت خوردن آن به دلیل نبود موجودی کافی در حساب صادرکننده است که می‌تواند باعث ایجاد مشکلات حقوقی و مالی برای دریافت‌کننده شود.
- فرایند حقوقی پیچیده برای وصول چک برگشتی: اگر چکی برگشت بخورد، دریافت‌کننده باید از طریق بانک، اجرای ثبت یا دادگاه اقدام کند . در رابطه با این که شکایت چک برگشتی چقدر طول میکشد باید بگوییم این فرایند هم زمانبر و هم هزینه‌بر است.
- ریسک جعل و سوءاستفاده: چک‌های جعلی و سرقتی یکی از مشکلات رایج در استفاده از این سند مالی هستند که می‌توانند موجب زیان مالی برای افراد شوند. بهتر است با یک نمونه دادخواست استرداد لاشه چک آشنا باشید چرا که در این مواقع کاربردی است.
- محدودیت در نقد شدن فوری: برخلاف پول نقد، چک معمولاً باید در تاریخ مشخصی وصول شود و امکان نقد شدن فوری آن وجود ندارد.
- نیاز به اعتماد به صادرکننده چک: قبل از این که بخواهید بدانید که فرق چک و سفته چیست، باید بدانید که دریافت چک از افراد ناشناس یا غیرقابل اعتماد می‌تواند خطرات مالی به همراه داشته باشد، زیرا ممکن است چک بی‌محل باشد.
- احتمال مفقود شدن یا سرقت: در صورت مفقود شدن یا دزدیده شدن چک، فرآیند مسدودسازی و جلوگیری از نقد شدن آن نیازمند پیگیری قانونی است.
- محدودیت سقف مبلغ در برخی موارد: برخی بانک‌ها و قوانین بانکی ممکن است محدودیت‌هایی برای میزان مبلغ قابل صدور در چک اعمال کنند.
- پیامدهای حقوقی برای صادرکننده در صورت عدم پرداخت: اگر چک برگشت بخورد، صادرکننده ممکن است با مجازات‌های کیفری مانند جریمه، ممنوعیت بانکی یا حتی حبس روبه‌رو شود.
سفته چیست؟
سفته در واقع یک تعهدنامه مالی است که بر اساس آن، امضاکننده متعهد میشود مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا به‌محض مطالبه، به دارنده سفته یا شخص تعیین‌شده پرداخت کند. توجه کنید آگاهی از نکات قانونی مرتبط با چک و سفته و این که فرق چک و سفته چیست، پیش از هرگونه معامله، بسیار ضروری است.
مزایای استفاده از سفته
سفته به عنوان یکی از اسناد مالی معتبر در معاملات و تعهدات مالی، دارای مزایای متعددی است که آن را به یک ابزار مهم در تجارت تبدیل کرده است. برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از سفته که برای پاسخ به این سوال که فرق چک و سفته چیست باید بدانید، عبارت‌اند از:
- سهولت در صدور و استفاده: از مهم ترین فرق چک و سفته این است که برخلاف چک که نیاز به حساب بانکی دارد در حالی که سفته را می‌توان بدون نیاز به بانک و تنها با امضای صادرکننده تنظیم کرد.
- قابلیت تعیین تاریخ پرداخت: امکان تعیین تاریخ سررسید در سفته وجود دارد، که به مدیریت تعهدات مالی کمک می‌کند.
- استفاده به‌عنوان ضمانت: در رابطه با این سوال که تفاوت چک و سفته چیست، باید بدانید که سفته معمولاً در قراردادهای کاری، اجاره، تسهیلات بانکی و معاملات تجاری به عنوان تضمین پرداخت تعهدات استفاده میشود.
- امکان انتقال به شخص دیگر: سفته قابلیت ظهرنویسی دارد و دارنده می‌تواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد.
- اعتبار قانونی و قابلیت پیگیری حقوقی: سفته یک سند رسمی و معتبر است که در صورت عدم پرداخت، دارنده می‌تواند از طریق مراجع قضایی یا اداره ثبت اقدام به وصول آن کند.
- عدم نیاز به موجودی در لحظه صدور: یکی از بهترین پاسخ‌هایی که به این سوال که فرق چک و سفته چیست می‌توان داد این است که برخلاف چک که نیاز به موجودی کافی در حساب دارد، سفته در زمان صدور نیازی به موجودی ندارد و پرداخت آن در آینده انجام میشود.
- هزینه دادرسی کمتر نسبت به برخی دعاوی تجاری: طرح دعوی برای مطالبه وجه سفته در برخی موارد ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از برخی اسناد دیگر است.
معایب استفاده از سفته
با وجود مزایای سفته، این سند مالی معایبی نیز دارد که در برخی شرایط ممکن است ریسک‌های خاصی برای صادرکننده یا دارنده آن ایجاد کند. مهم‌ترین معایب استفاده از سفته عبارت‌اند از:
- نبود ضمانت قطعی برای وصول: برخلاف چک که از طریق بانک قابل وصول است، سفته صرفاً یک تعهد پرداخت است و در صورت عدم پرداخت، دارنده باید از طریق مراجع قضایی اقدام کند.
- فرایند حقوقی پیچیده و زمانبر: در رابطه با این که چگونه سفته بی اعتبار میشود، باید بگوییم که در صورت عدم پرداخت، وصول سفته نیازمند شکایت و پیگیری قضایی است که می‌تواند هزینه‌بر و طولانی باشد.
- عدم قابلیت برگشت زدن مانند چک: چک در صورت نبود موجودی قابل برگشت زدن و پیگیری فوری است، اما سفته این ویژگی را ندارد و برای مجازات سفته باید طریق دادگاه اقدام شود.
- ریسک جعل و سوءاستفاده: امکان جعل امضا یا دستکاری در مبلغ و تاریخ سفته وجود دارد که می‌تواند مشکلات حقوقی جدی ایجاد کند.
- عدم برخورداری از ضمانت اجرایی کیفری: برخلاف چک برگشتی که امکان پیگیری کیفری دارد، سفته فقط از طریق دادخواست حقوقی قابل مطالبه است و شامل مجازات کیفری برای صادرکننده نمی‌شود.
- نیاز به تمبر مالیاتی: برای قانونی بودن سفته، باید مبلغی به‌عنوان مالیات (تمبر) بر روی آن درج شود، که این هزینه بر عهده صادرکننده است.
- امکان از بین رفتن یا گم شدن سفته: سفته یک سند کاغذی است و در صورت مفقود شدن، ممکن است دارنده آن با مشکلات زیادی برای اثبات ادعا و دریافت وجه روبه‌رو شود.
- ریسک صدور سفته‌های بدون پشتوانه مالی: برخلاف چک که به موجودی حساب متصل است، سفته ممکن است بدون پشتوانه مالی صادر شود، که ریسک عدم پرداخت را افزایش می‌دهد.
چک بهتر است یا سفته؟
پس از بررسی ویژگی‌های مختلف چک و سفته و پاسخ به این سوال که فرق چک و سفته چیست، حال نوبت آن است که به این سوال که چک بهتر است یا سفته پاسخ دهیم. مهم‌ترین تفاوت‌های چک و سفته عمدتاً به موارد زیر برمی‌گردد:
لازمالاجرا بودن
چک، چه کاغذی و چه الکترونیکی، به‌عنوان یک سند لازمالاجرا شناخته میشود و امضای آن قابل انکار نیست، در حالی‌که امضای سفته ممکن است قابل تردید باشد.
مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت
مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت چک برای استفاده از امتیازات تجاری، 15 روز است، در حالی‌که این مهلت برای سفته تنها 10 روز می‌باشد.
خسارت تاخیر تادیه
در چک خسارت تاخیر تادیه از تاریخ سررسید محاسبه میشود، اما در سفته این خسارت از تاریخ درخواست شخص برای مطالبه مبلغ محاسبه خواهد شد.
گم شدن چک یا سفته
در صورت گم شدن چک صادرکننده می‌تواند شکایت کند و اقدام به مسدودسازی آن نماید، اما چنین امکانی برای سفته وجود ندارد.
محدودیت در مبلغ درج شده
در چک می‌توان هر مبلغی که نیاز است را درج کرد، اما در سفته مبلغ درج شده محدود به مبلغ چاپ‌شده بر روی سند است و نمی‌توان مبلغی بیشتر از آن را نوشت.
نتیجه گیری
چک و سفته هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و برای انتخاب بین آن‌ها لازم است که بتوانید به سوال که فرق چک و سفته چیست، به طور کامل پاسخ دهید. باید گفت، چک به‌عنوان یک سند لازمالاجرا و با قابلیت پیگیری سریع در صورت عدم پرداخت، برای پرداخت‌های فوری و تضمین تعهدات استفاده میشود. در مقابل، سفته بیشتر برای تعهدات مالی در آینده و به‌عنوان ضمانت در قراردادها کاربرد داشته و محدودیت‌هایی همچون مبلغ درج‌شده و عدم قابلیت پیگیری در صورت گم شدن آن وجود دارد. آگاهی از تفاوت‌های قانونی و ویژگی‌های هرکدام از آن به کمک وکیل 24 سبب میشود تا افراد در معاملات تجاری خود، بهترین تصمیم را اتخاذ کنند و از مشکلات حقوقی احتمالی جلوگیری نمایند.
