شکایت مجدد بعد از حکم قطعی

شکایت مجدد بعد از حکم قطعی ممکن خواهد بود؟

زمانی که حکم لازم توسط دادگاه‌، به طور صحیح و قانونی صادر می‌شود، برای اطمینان از آن که این حکم مطابق با موازین قانونی صادر گردیده، امکان رسیدگی مجدد درباره آن پیش‌بینی شده است. طی این فرآیند احکام صادر شده از دادگاه‌ها را می‌توان به دو بخش احکام غیر قطعی و احکام قطعی تقسیم‌بندی نمود. لازم است که افراد شناخت کاملی از احکام قطعی و غیرقطعی داشته باشند تا بدانند کدام حکم قطعی و کدام غیر قطعی است. در پاسخ به این سوال که آیا شکایت مجدد بعد از حکم قطعی ممکن است؟ باید بگوییم که بله، شکایت مجدد بعد از صدور حکم قطعی در موارد خاص و تحت شرایطی ممکن است. این شرایط معمولاً در قوانین آیین دادرسی و سایر مقررات مرتبط تعریف شده‌اند و به دلایلی چون کشف اسناد جدید، وجود اشتباه در روند دادرسی، یا شرایط خاصی که منجر به تضییع حقوق افراد شده است، امکان‌پذیر می‌شود.

ملاک تشخیص حکم قطعی از غیر قطعی چیست؟

در قانون اساسی، جهت تشخیص حکم قطعی از غیر قطعی، ملاکی ارائه شده و آن این است که آیا ممکن است از حکم صادر شده دادگاه، از طریق واخواهی و تجدیدنظر شکایت نمود یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر از روش‌های عادی، نتوان از حکم صادره شکایت کرد، حکم، قطعی بوده و اگر بتوان از رای دادگاه شکایت کرد، نشان‌دهنده آن است که حکم غیر قطعی است.

از جمله سوالاتی که ممکن در فرآیند دادگاه با آن مواجه شوید آن است که در صورت نیاز به حضور ابلاغ خواهد شد یعنی چه؟ منظور از این پیام که ممکن است شما آن را پس از رجوع به حساب کاربری در سامانه ثنا مشاهده کنید آن است که دادگاه اقدامات لازم درباره پرونده را انجام داده و در صورت ضروری بودن حضور شما، این موضوع به شما ابلاغ و اطلاع داده خواهد شد.

آیا می‌توان رای قطعی را تغییر داد؟

در پاسخ به این سوال که می‌توان رای قطعی را تغییر داد و آیا شکایت مجدد بعد از حکم قطعی ممکن خواهد بود یا خیر، باید گفت که امکان اعتراض به حکم قطعی وجود ندارد. اما این احتمال وجود دارد که یک حکم حتی پس از عبور پرونده از مراحل بدوی و تجدیدنظر نیز همچنان از لحاظ شرعی یا قانونی، ایراداتی داشته باشد. از نظر قانونی، 4 روش جهت اعتراض به حکم قطعی دادگاه وجود داشته و چنانچه این اعتراض به وسیله دادگاه اثبات گردد، حکم قطعی تغییر پیدا خواهد کرد:

اعتراض شخص ثالث

شخص ثالثی که از طرفین دعوا نبوده و صدور رای قطعی دادگاه، باعث شده حقوق پایمال شود، این امکان را دارد تا در مقابل حکم قطعی دادگاه اعتراض نماید. چنانچه دادگاه پس از بررسی اعتراض این شخص، آن را بپذیرد، برای تغییر حکم قطعی دستور می‌دهد. در این مواقع، دادگاه تجدیدنظر، مرجع رسیدگی به اعتراض شخص ثالث خواهد بود.

واخواهی

در صورتی که حکم دادگاه در مرحله بدوی به شکل غیابی صادر شده و به ضرر خواهان باشد، خواهان این امکان را دارد که درخواست تجدید نظر کند. چنانچه پس از تجدیدنظر خواهی، حکم مجددا به طور غیابی صادر شده و اینبار به ضرر خوانده باشد، هرچند حکم قطعی شده، ولی فرد غایب می‌تواند اعتراض و واخواهی داشته باشد. در صورتی که اعتراض به وسیله دادگاه پذیرفته گردد، رای قطعی تغییر پیدا خواهد کرد.

فرجام خواهی

مطابق با بند الف 368 قانون آیین دادرسی مدنی، حکم دادگاه تجدید نظر استان، قابل فرجام خواهی نخواهد بود به جز، حکم در مورد اصل نکاح و فسخ آن، نسب، طلاق، حجر و وقف. در نتیجه اگر خواسته خواهان از جمله موارد ذکر شده بوده و او اقدام به شکایت مجدد بعد از حکم قطعی نماید، ممکن است در دیوان عالی کشور رای قطعی مورد فرجام خواهی قرار بگیرد.

اعاده دادرسی

براساس ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی، در مورد احکامی که قطعیت یافته، می‌توان از جهاتی که در این ماده قانونی ذکر شده است، اعتراض کرد. در این شرایط، مرجع صالح جهت رسیدگی به اعاده دادرسی دادگاه نیز عرض صادرکننده حکم است. در این شرایط فرد می‌تواند با راهنمایی وکیل تهران، پس از صدور حکم قطعی، دوباره شکایت نماید. این وکیل با ارائه یک دفاع حرفه‌ای و آگاهانه، موضوعات پیچیده پرونده‌ها را به آسانی رفع کرده و به احقاق حقوق موکل خود کمک کند. موارد اعاده دادرسی قید شده در ماده 426، شامل موارد زیر خواهد بود:

• در صورتی که موضوع حکم، مورد ادعای خواهان نباشد.
• چنانچه رای، بیشتر از خواسته صادر گردیده باشد.
• اگر در مفاد یک حکم تضاد بوده و این امر ناشی از استناد به اصول متضاد باشد.
• چنانچه حکم صادره با حکم دیگری که در مورد همان دعوا با همان طرفین، در گذشته به وسیله آن دادگاه صادر گردیده، متضاد بوده باشد.
• در صورتی که طرف مقابل درخواست‌کننده اعاده دادرسی، تقلب و یا حیله‌ای به کار برده که در رای دادگاه اثرگذار بوده است.
• چنانچه رای دادگاه براساس اسنادی باشد که بعد از صادر شدن حکم، جعلی بودن این اسناد به اثبات رسیده است.
• اگر بعد از صدور رای، مدارک و اسنادی ارائه گردد که نشان‌دهنده حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی بوده و اثبات شود که این اسناد، در روند دادرسی در اختیار متقاضی نبوده است.

بنابراین باید گفت که به صورت کلی امکان شکایت مجدد بعد از حکم قطعی وجود نخواهد داشت. در صورتی که هر یک از موارد بالا بعد از صدور رای قطعی اتفاق بیفتد، شخص می‌تواند به حکم قطعی اعتراض کرده و آن را تغییر دهد. به عنوان مثال اگر شما می‌خواهید که پس از حکم قطعی دادگاه در دعاوی ملکی خود، دوباره شکایت خود را عنوان کنید، با کمک مشاوره وکیل ملکی تهران، می‌توانید اقدام به طرح شکایت مجدد با موضوعی دیگر نمایید.

مرجع تجدید نظر در حکم قطعی چه ارگانی است؟

شاید تا به حال این سوال برایتان پیش آمده باشد که ارجاع پرونده به شعبه کیفری دو یعنی چه؟ در پاسخ باید گفت که پیامکی با این مضمون یعنی اینکه برای متهم فرصتی فراهم آورده شده تا از جزئیات شکایت بر علیه خود مطلع شده و در صورت لزوم، نسبت به دفاع از خود اقدام کند. علاوه بر آن، شاکی با دریافت این پیامک آگاه خواهد شد که دادسرا به بررسی شکایت او پرداخته و می‌تواند آمادگی‌های لازم جهت حضور در دادگاه را فراهم نماید. مرجع تجدید نظر حکم قطعی دادگاه‌ عمومی و انقلاب در امور کیفری زیر، دیوان عالی کشور خواهد بود:

• مصادره اموال
• جرائمی با مجازات قانونی اعدام یا رجم
• جرائمی با مجازات قطع عضو یا قصاص نفس
• جرائمی با مجازات حبس بیشتر از ۱۰ سال

آیا برای جرائمی با عدم سو پیشینه کیفری حکم قطعی صادر می‌شود؟

به طور کلی  در توضیح این که کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند، می‌توان موارد زیر را که مطابق با ماده ۲۷ قانون مجازات اسلامی هستند را نام برد:

• جرم‌هایی با جنبه خصوصی
• جرم‌هایی با مجازات کمتر از ۹۱ روز حبس تعزیری
• جرم‌هایی که با گذشت زمان غیرقابل محکومیت و تعقیب شوند

باید گفت که برای چنین جرائمی نیز حکم قطعی صادر می‌شود. در واقع پس از ارتکاب جرم، دادگاه بر اساس شواهد و مدارک موجود و با توجه به قوانین مربوطه، حکم صادر می‌کند. در صورت صدور حکم قطعی، فرد می‌تواند از طرق قانونی مانند درخواست اعاده دادرسی یا اعتراض به حکم، در صورت وجود شرایط خاص، اقدام نماید. اما  ارتکاب به این دسته از جرایم به‌تنهایی دلیل لغو یا تغییر حکم قطعی نخواهد بود.

جمع بندی

شکایت مجدد بعد از حکم قطعی در سیستم قضایی فرآیندی پیچیده و محدود است که تحت شرایط خاصی امکان‌پذیر می‌باشد. قوانین مربوط به اعتراض و شکایت مجدد پس از حکم قطعی، تنها در موارد خاصی همچون کشف اسناد جدید، وجود اشتباهات فاحش در دادرسی یا سایر دلایل قانونی مشخص به کار می‌آیند. افراد باید با آگاهی کامل از این قوانین و در نظر گرفتن شرایط خاصی مانند اعاده دادرسی، اعتراض ثالث یا فرجام‌خواهی، اقدام کنند. بنابراین  پیش از هرگونه اقدام، مشاوره با وکیل متخصص و ارزیابی دقیق دلایل و مدارک برای موفقیت در شکایت مجدد ضروری است.