آدم ربایی: همه چیز در مورد جرم آدم ربایی و مجازات آن
این عمل به عنوان یک جرم به شدت مورد پیگرد قانونی قرار میگیرد و برای مرتکب آن، مجازاتهایی به شرح زیر در نظر گرفته شده است: حبس از دو سال تا پنج سال، یا در مواردی که شرایط خاصی وجود داشته باشد، حبس بیش از پنج سال تا ده سال خواهد بود.
از منظر جنبه عمومی، مجازات جرم آدمربایی نیز حبس محسوب میشود. پیگیری و رسیدگی به این جرم، بهویژه پس از ثبت شکایت از سوی شاکی در دفاتر خدمات قضایی یا کشف جرم توسط ضابطان دادگستری، از سوی دادسرا آغاز میشود.
بدین ترتیب، مراحل قانونی از ثبت شکایت یا کشف جرم تا رسیدگی قضایی و صدور حکم، به دقت و بر اساس قوانین و مقررات جاری انجام میپذیرد.
آشنایی با مفاهیم اولیه آدم ربایی
امنیت و آرامش افراد در جامعه از اصول اساسی و بنیادین هر نظام حقوقی بهشمار میآید و هیچ فرد یا گروهی مجاز نیست که با اقدامات خود این امنیت را خدشهدار کرده یا برهم زند.
یکی از جرایمی که قانونگذار برای حفظ این امنیت و آرامش، جرمانگاری کرده است، جرم آدمربایی است. در ادامه از این بحث به بررسی دقیق مفهوم این جرم می پردازم.
جرم آدم ربایی چیست؟
برای درک دقیقتر مفهوم جرم آدمربایی، ابتدا باید به تعریف آن از منظر قانون مجازات اسلامی بپردازیم. ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی بهطور واضح جرم آدمربایی را تعریف کرده و مجازاتهای مربوط به آن را تعیین نموده است.
طبق این ماده، جرم آدمربایی به عملی اطلاق میشود که در آن یک شخص، دیگری را به زور، تهدید یا به هر شیوهای که منجر به نارضایتی و بیتوافق فرد شود، برباید یا مخفی کند.
به عبارت دیگر، این جرم زمانی محقق میشود که فردی بدون رضایت و موافقت شخص دیگری، او را از محل اقامت یا زندگیاش خارج کرده و در مکانی دیگر نگهدارد.
مهمترین عنصر در تحقق جرم آدمربایی، نیت و قصد مرتکب است. بدین معنا که فرد باید با علم و آگاهی کامل و با قصد ضرر رساندن به دیگری، اقدام به آدمربایی نماید. نیت و قصد مرتکب نقش حیاتی در شمول این جرم و تعیین مجازات آن دارند.
در ادامه، باید به بررسی مجازاتهای تعیینشده برای جرم آدمربایی بپردازیم. مجازاتهای مربوط به این جرم در قانون مجازات اسلامی بهطور دقیق پیشبینی شده و متناسب با شدت و نوع اقدام مرتکب، قابل اعمال است.
همچنین، لازم به ذکر است که جرم آدمربایی دارای جنبه عمومی است و به همین دلیل، نمیتوان آن را از طریق گذشت شاکی متوقف کرد و رسیدگی به آن تحت نظر مقامات قضایی و نهادهای قانونی ادامه مییابد.
به طور خلاصه، جرم آدمربایی بهعنوان یک جرم جدی در قانون مجازات اسلامی تعریف شده و برای آن مجازاتهای مشخصی در نظر گرفته شده است. این جرم به دلیل تاثیر منفی آن بر امنیت و آرامش عمومی، قابل گذشت نبوده و رسیدگی به آن از سوی دستگاه قضایی ادامه خواهد یافت.
مجازات آدم ربایی
برای بررسی مجازات جرم آدمربایی، لازم است به قوانین مندرج در قانون مجازات اسلامی، بخصوص مواد مرتبط با این جرم، مراجعه نماییم.
مطابق با ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی، که در بخش تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده تنظیم شده است، این قانون در خصوص مجازات آدمربایی به طور مشخص تعیین میکند:
«هر فردی که با قصد مطالبه وجه یا مال، انتقام، یا هر هدف دیگری، از طریق به کارگیری زور، تهدید، حیله، یا به هر شیوهای دیگر، خود یا توسط دیگری، شخصی را برباید یا مخفی کند، مشمول مجازاتهای زیر خواهد بود: در صورتی که ارتکاب جرم از طریق زور یا تهدید صورت گرفته باشد، فرد مرتکب به حبس درجه چهار محکوم خواهد شد. در غیر این صورت، یعنی زمانی که جرم بدون استفاده از زور و تهدید انجام شود، مجازات حبس درجه پنج در نظر گرفته خواهد شد.
این ماده قانونی به وضوح مجازاتهایی را که برای جرم آدمربایی تعیین شده است، مشخص میکند و به تفکیک نوع ارتکاب جرم، مجازاتهای متفاوتی را تعیین مینماید. در صورت ارتکاب جرم از طریق زور یا تهدید، مجازات سنگینتری در نظر گرفته شده که به حبس درجه چهار منجر میشود.
در صورتی که آدمربایی بدون به کارگیری زور و تهدید صورت پذیرد، مجازات آن به حبس درجه پنج کاهش مییابد. این تفکیک در مجازاتها به منظور برقراری عدالت و بازدارندگی در برابر ارتکاب چنین جرایمی در نظر گرفته شده است.
برای تحلیل مجازات جرم آدمربایی، به موارد خاصی که در قانون مجازات اسلامی تعیین شده است، توجه لازم است. بر اساس متن قانونی که مورد اشاره قرار گرفته، مجازات جرم آدمربایی به تفصیل به شرح زیر است:
در صورتی که سن مجنیعلیه (شخص ربوده شده) کمتر از پانزده سال تمام باشد، یا عمل ربودن با استفاده از وسایل نقلیه انجام شود، یا به مجنیعلیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد آید، مرتکب جرم به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد.
این بدین معناست که در چنین شرایط خاص، مجازات حداکثر به اندازهی بالاترین میزان مجازات قانونی، یعنی حبس به مدت ده سال، برای مرتکب در نظر گرفته میشود. علاوه بر این، اگر مرتکب جرم، در حین ارتکاب آدمربایی، جرایم دیگری نیز مرتکب شود، به مجازات آن جرایم اضافی نیز محکوم خواهد شد.
طبق قانون، مجازات آدمربایی به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
- آدمربایی بدون استفاده از زور و تهدید و بدون وسایل نقلیه: در این حالت، مجازات به حبس از دو سال تا پنج سال تعیین شده است.
- آدمربایی با استفاده از زور و تهدید: در این حالت، مجازات به حبس از بیش از پنج سال تا ده سال افزایش مییابد.
- آدمربایی بدون استفاده از زور و تهدید و بدون وسایل نقلیه: در این حالت، مجازات به حبس از دو سال تا پنج سال تعیین شده است.
- آدمربایی با استفاده از زور و تهدید: در این حالت، مجازات به حبس از بیش از پنج سال تا ده سال افزایش مییابد.
علاوه بر این، اگر آدمربایی با استفاده از وسایل نقلیه انجام شود یا به مجنیعلیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد گردد، یا سن مجنیعلیه کمتر از پانزده سال باشد، مجازات حداکثری که به طور معمول برای این جرم در نظر گرفته شده، یعنی حبس به مدت ده سال، به مرتکب تحمیل خواهد شد.
این تنظیمات قانونی به منظور ایجاد بازدارندگی مؤثر و اطمینان از تحقق عدالت در موارد خاص آدمربایی طراحی شده است.
مجازات جنبه عمومی جرم آدم ربایی
در نظام حقوقی، جرایم به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: جرایم قابل گذشت و جرایم غیرقابل گذشت. این تقسیمبندی به تعیین روشهای رسیدگی و اجرای مجازات در هر نوع جرم کمک میکند.
جرایم قابل گذشت به آن دسته از جرایم اطلاق میشود که برای شروع تعقیب و رسیدگی به آنها، و صدور حکم مجازات، نیاز به شکایت شاکی خصوصی وجود دارد.
به عبارت دیگر، برای اینکه مقامهای قضایی بتوانند اقدام به تعقیب و محاکمه مرتکب جرم کنند، لازم است که شاکی خصوصی، شکایتی رسمی ثبت نماید. بدون این شکایت، امکان پیگیری و رسیدگی قانونی به جرم وجود نخواهد داشت. این نوع جرایم معمولا جنبههای فردی بیشتری دارند و به طور مستقیم به حقوق و منافع خصوصی اشخاص آسیب میزنند.
در مقابل، جرایم غیرقابل گذشت یا جرایم دارای جنبه عمومی، به جرایمی اطلاق میشود که به نظم عمومی و امنیت جامعه آسیب میزنند و دارای جنبه عمومی هستند. برای اینگونه جرایم، نیازی به شکایت شاکی خصوصی برای شروع رسیدگی وجود ندارد.
به عبارت دیگر، حتی در صورت عدم شکایت از سوی شاکی خصوصی، مقامهای قضایی میتوانند به طور مستقل اقدام به تعقیب و رسیدگی به این جرایم نمایند. این نوع جرایم معمولا به شدت بر جامعه تاثیر میگذارند و به نوعی امنیت و سلامت عمومی را تهدید میکنند.
در جرایم غیرقابل گذشت، گذشت شاکی تاثیر مستقیمی در سقوط یا لغو مجازات ندارد. یعنی حتی اگر شاکی خصوصی از شکایت خود صرف نظر کند، این امر موجب سقوط یا عدم اجرای مجازات نخواهد شد.
با این حال، گذشت شاکی در این موارد میتواند به عنوان یکی از جهات تخفیف مجازات در نظر گرفته شود و ممکن است به کاهش میزان مجازات در حکم نهایی منجر شود. این توجه به کاهش مجازات به دلیل گذشت شاکی، صرفا به عنوان یکی از عوامل کاهشدهنده مجازات در نظر گرفته میشود و تأثیری بر پذیرش و شروع تعقیب قانونی ندارد.
این تقسیمبندی به نهادهای قضایی کمک میکند تا تصمیمات مناسبی در خصوص تعقیب، رسیدگی، و اجرای مجازات اتخاذ کنند و از طرف دیگر، به حقوق شاکیان و امنیت عمومی احترام بگذارند.
جرم آدمربایی، که به عنوان یک جرم غیرقابل گذشت شناخته میشود، به دلیل تأثیرات منفی و تهدیدآمیز آن بر نظم عمومی و امنیت جامعه، از جمله جرایمی است که برای تعقیب و رسیدگی به آن، نیاز به شکایت شاکی خصوصی ندارد.
به عبارت دیگر، حتی در صورت عدم شکایت از سوی شاکی، مقامهای قضایی موظف به تعقیب و رسیدگی به این جرم هستند.
در خصوص مجازات جرم آدمربایی، باید توجه داشت که این جرم دارای جنبه عمومی است و بنابراین، مجازات حبس برای آن به طور قطعی اعمال خواهد شد. جنبه عمومی جرم آدمربایی موجب میشود که حتی با گذشت شاکی، مجازات حبس به دلیل اهمیت اجتماعی و عمومی این جرم، همچنان برقرار بماند.
به این ترتیب، گذشت شاکی تاثیری در سقوط یا عدم اجرای مجازات حبس نخواهد داشت، و مجازات حبس به دلیل جنبه عمومی جرم، همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
با این حال، قانونگذار در ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی، به موضوع تخفیف مجازات در جرایم غیرقابل گذشت نظیر آدمربایی توجه کرده است. این ماده به صراحت تعیین میکند که مجازات حبس جرایم غیرقابل گذشت، در صورت وجود جهات تخفیف، شامل گذشت شاکی نیز، میتواند از یک تا سه درجه کاهش یابد.
به عبارت دیگر، اگر شاکی در پرونده آدمربایی از شکایت خود صرف نظر کند یا اقداماتی که در جهت تخفیف مجازات انجام میدهد، میتواند منجر به کاهش مجازات حبس به میزان یک تا سه درجه گردد.
این کاهش مجازات به میزان درجه حبس و شدت جرم بستگی دارد و میزان کاهش میتواند بر اساس شرایط پرونده و نظر قاضی تعیین شود.
در نتیجه، هرچند جرم آدمربایی به دلیل جنبه عمومی آن، مستلزم اجرای مجازات حبس است و گذشت شاکی نمیتواند به طور کامل موجب سقوط مجازات گردد، اما گذشت شاکی به عنوان یکی از جهات تخفیف مجازات، میتواند باعث کاهش مجازات حبس به میزان یک تا سه درجه شود.
این تدابیر به منظور ایجاد تعادل میان تأمین عدالت اجتماعی و احترام به حقوق شاکیان، و همچنین در نظر گرفتن شرایط خاص هر پرونده، وضع شدهاند.
بررسی دقیق جرم آدم ربایی و مقایسه آن با دیگر جرایم مربوط
در ادامه به بررسی دقیق و موشکافانه میان جرم آدم ربایی و سایر جرایم هم سطح با آن مطابق قانون مجازات اسلامی میپردازم
تفاوت آدم ربایی با حبس کردن چیست؟
جرم آدمربایی و جرم حبس کردن هر دو به نوعی به محدود کردن آزادی افراد مربوط میشود، اما تفاوتهای مهمی میان این دو جرم وجود دارد که به طور قابل توجهی بر اساس نحوه و شرایط ارتکاب هر یک از آنها قابل تمیز است.
آدمربایی، به معنای ربودن یا جابجایی شخص دیگری بدون رضایت وی است. برای تحقق این جرم، لازم است که فرد مورد نظر به طور غیرقانونی و بدون رضایت خود از مکان فعلیاش جابجا شود، چه به صورت پنهانی و چه به صورت علنی.
این جابجایی میتواند شامل انتقال فرد به مکانی دیگر به صورت مخفیانه یا به روشهایی آشکار و علنی باشد، که در هر صورت حقوق و آزادیهای شخصی او را نقض میکند.
آدمربایی به طور معمول منجر به مجازاتهای سنگین و طولانیمدت میشود و فرد مرتکب را از بسیاری از امتیازات قانونی در طول مراحل محاکمه و پس از صدور حکم محروم میکند.
در جرم حبس کردن، که به نوعی مشابه به آدمربایی به نظر میرسد، فرد به طور غیرقانونی در مکانی خاص محدود میشود.
با این حال، تفاوت اساسی میان حبس کردن و آدمربایی در این است که در جرم حبس کردن، فرد مورد نظر ممکن است به انتخاب خود یا با رضایت اولیه در مکان مورد نظر قرار گیرد و سپس به طور غیرقانونی از خروج یا تحرک آزادانه او جلوگیری شود.
به عبارت دیگر، در جرم حبس کردن، فرد ممکن است با رضایت ابتدایی در محلی قرار گیرد، اما به تدریج از خروج و تحرک آزادانه او ممانعت شود. در مقابل، آدمربایی شامل جابجایی و انتقال فرد به مکان جدیدی است که بدون رضایت وی انجام میشود و در این فرآیند، حقوق و آزادیهای او به طور جدی نقض میگردد.
بنابراین، در مورد آدمربایی، لازم است که جابجایی و انتقال فرد به مکانی دیگر، به وضوح و به صورت غیرقانونی و بدون رضایت او انجام شود.
در حالی که در جرم حبس کردن، تمرکز بر محدود کردن آزادی فردی در مکان معین است، بدون الزام به جابجایی فیزیکی.
این تفاوتها بر اساس نحوه ارتکاب جرم و پیامدهای حقوقی و قانونی آن تعیین میشود و به نهادهای قضایی کمک میکند تا با دقت بیشتری به بررسی و تعقیب این جرایم بپردازند.
مختصات جرم آدمربایی
جرم آدمربایی در طبقهبندی جرایم به عنوان یکی از جرایم آنی قرار میگیرد. جرم آنی به جرمی اطلاق میشود که وقوع آن تنها در یک لحظه و در زمان مشخصی از نظر قانونی تحقق پیدا میکند.
به عبارت دیگر، زمانی که عنصر مادی جرم در یک زمان معین به وقوع میپیوندد و نیازی به تداوم یا استمرار عمل ندارد، آن جرم به عنوان جرم آنی شناخته میشود.
در خصوص جرم آدمربایی، باید تأکید کرد که این جرم مقیّد به نتیجه است. بدین معنا که تحقق جرم آدمربایی به صرف استیلا و تسلط بر یک فرد به تنهایی کافی نیست؛ بلکه لازم است که این عمل به نتیجه مجرمانهای همچون انتقال یا جابجایی فرد از محلی به محل دیگر منجر شود تا به عنوان جرم آدمربایی شناخته شود.
اگر فقط تسلط و سلب آزادی فرد بدون انتقال و جابجایی او صورت گیرد، عمل ارتکابی نمیتواند به تنهایی جرم آدمربایی محسوب شود و ممکن است با شرایط دیگر به عنوان توقیف یا حبس غیرقانونی، یا شروع به آدمربایی قلمداد گردد. در جرایم مقیّد به نتیجه، وجود رابطه سببی میان عمل مرتکب و نتیجه مجرمانه شرط اساسی برای تحقق جرم است.
جرم آدمربایی به عنوان یکی از جرایم غیرقابل گذشت در نظام حقوقی ایران، به این معناست که گذشت شاکی خصوصی تاثیری بر تعقیب و اجرای مجازات ندارد. یعنی حتی اگر شاکی خصوصی از شکایت خود صرف نظر کند، فرآیند تعقیب و اجرای مجازات مرتکب جرم ادامه خواهد یافت.
با این حال، مطابق با ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، گذشت شاکی میتواند به عنوان یکی از عوامل تخفیف مجازات در نظر گرفته شود.
بنابراین، در صورتی که شاکی خصوصی گذشت کند، این موضوع میتواند به تخفیف مجازات مرتکب منجر گردد، اما به طور کلی تأثیری در استمرار تعقیب یا اجرای مجازات نخواهد داشت.
علاوه بر این، مجازات جرم آدمربایی غیرقابل تعلیق است. به این معنی که به موجب بند ب ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، مجازات افرادی که به اتهام ارتکاب جرم آدمربایی محکوم میشوند، نمیتواند به حالت تعلیق درآید.
این امر به معنای آن است که محکومیتهای مربوط به جرم آدمربایی باید به طور کامل اجرا شود و امکان تعلیق یا به تعویق انداختن اجرای مجازات وجود ندارد. این ویژگی به منظور تأمین عدالت و تأکید بر اهمیت و جدیت جرم آدمربایی در نظام حقوقی کشور تعیین شده است.
آدم ربایی در قانون کاهش مجازاتهای حبس تعزیری
قانون کاهش مجازاتهای حبس تعزیری مصوب سال ۱۳۹۹، به تفصیل به مجازات جرم آدمربایی پرداخته و آن را با توجه به شرایط خاص به دو دسته اصلی تقسیم کرده است. این تقسیمبندی در نظر گرفته شده تا با توجه به شدت و نحوه ارتکاب جرم، مجازات مناسبی تعیین شود.
- الف. مجازات در صورت ارتکاب جرم با عنف یا تهدید:
در مواردی که رکن مادی جرم آدمربایی با استفاده از زور (عنف) یا تهدید به وقوع بپیوندد، مجازات تعیین شده برای مرتکب این جرم حبس تعزیری درجه چهار است. طبق قانون، حبس درجه چهار شامل حبس از پنج تا ده سال میباشد.
این مجازات به دلیل شدت و خطرناک بودن این نوع از جرم، که با اعمال فشار و تهدید بر قربانی انجام میشود، در نظر گرفته شده است.
- ب. مجازات در صورت عدم استفاده از عنف یا تهدید:
اگر ارتکاب جرم آدمربایی بدون به کارگیری زور یا تهدید صورت گیرد، مجازات مرتکب به حبس تعزیری درجه پنج اختصاص مییابد. حبس درجه پنج شامل حبس از دو تا پنج سال است.
این مجازات نسبت به مواردی که با عنف یا تهدید ارتکاب یافتهاند، سبکتر است، اما همچنان برای جلوگیری از ارتکاب چنین جرایمی و تأمین عدالت در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این، قانون کاهش مجازاتهای حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ به شرایط ویژهای نیز توجه داشته است:
- سن مجنیعلیه کمتر از پانزده سال: در صورتی که سن شخص ربوده شده کمتر از پانزده سال تمام باشد، مجازات حداکثری که در قانون برای جرم آدمربایی تعیین شده، به طور کامل و بدون تخفیف اعمال خواهد شد.
- استفاده از وسیله نقلیه: اگر ربودن با استفاده از وسیله نقلیه انجام شده باشد، مجازات حداکثری نیز برای مرتکب در نظر گرفته خواهد شد.
- آسیب جسمی یا حیثیتی به مجنیعلیه: در صورتی که فرد ربوده شده دچار آسیب جسمی یا حیثیتی شده باشد، مجازات حداکثری که در قانون برای جرم آدمربایی تعیین شده، برای مرتکب اعمال خواهد شد.
این تقسیمبندی و تعیین مجازاتها به منظور تطابق با شدت و نوع ارتکاب جرم و همچنین تأمین حقوق و امنیت قربانیان در نظر گرفته شده است و به قوه قضاییه کمک میکند تا با دقت بیشتری نسبت به بررسی و صدور احکام برای جرایم آدمربایی اقدام نماید.
مجازات شروع به آدم ربایی
در نظام حقوقی ایران، آغاز عمل آدمربایی، حتی اگر به دلیل عواملی خارجی به نتیجه نرسد، به عنوان یک جرم قابل تعقیب محسوب میشود.
به عبارت دیگر، اگر فردی اقدام به شروع به آدمربایی کند و عملیات اجرایی آن را آغاز نماید، اما به دلیل وقوع یک عامل خارجی نتواند عمل ربودن را به اتمام برساند، همین اقدامات اولیه او تحت عنوان “شروع به جرم آدمربایی” قابل تعقیب و مجازات است.
مطابق با قوانین مربوطه، شروع به جرم آدمربایی مشمول مجازاتهایی است که به صورت مشخص تعیین شدهاند.
طبق قوانین پیشین، مجازات برای شروع به جرم آدمربایی در حدود سه تا پنج سال حبس تعیین شده بود. این مجازات به منظور ایجاد بازدارندگی از اقدام به این جرم و تأمین امنیت عمومی در نظر گرفته شده است.
قانونگذار با در نظر گرفتن شرایط هر پرونده، به قاضی این اختیار را داده است که با رعایت موازین قانونی، میزان دقیق مجازات را تعیین کند.
بنابراین، قاضی با توجه به جزئیات پرونده، شدت اقدام مرتکب، و سایر شرایط مربوطه، ممکن است مجازات متفاوتی از حداقل یا حداکثر تعیینشده را اعمال نماید.
با توجه به قانون جدید کاهش مجازاتها که مصوب شده و اجرایی است، مجازات شروع به آدمربایی بهروز شده است. طبق این قانون، در حال حاضر، مجازات شروع به جرم آدمربایی به حبس درجه پنج تقلیل یافته است، که به معنای حبس از دو تا پنج سال میباشد.
اگر شخص با قصد شروع به جرم آدمربایی کرده باشد و عملیاتی که انجام داده موجب ایجاد تهدید و آسیب به قربانی شده باشد، مجازات حبس از دو تا پنج سال در نظر گرفته میشود.
در غیر این صورت، میزان مجازات ممکن است به حبس درجه پنج تبدیل شود، که شامل همان بازه زمانی از دو تا پنج سال است.
ماده ۴۱ و تبصره ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی به صراحت به این موضوع پرداختهاند که شروع به آدمربایی به عنوان یک جرم مستقل با مجازات مشخص قابل تعقیب است.
این مجازاتها با هدف بازدارندگی و تأمین عدالت برای مقابله با اقداماتی که تهدیدی جدی برای امنیت و آرامش عمومی هستند، تعیین شده است.
در نظام حقوقی ایران، مجازاتها بر اساس درجهبندی تعیین میشوند که هر درجه مجازات خاص خود را به همراه دارد. این مجازاتها در راستای تأمین عدالت و بازدارندگی از ارتکاب جرم، به صورت مشخص و مطابق با نوع و شدت جرم تعیین میشوند. در این راستا، مجازاتهای درجه چهار و پنج به شرح زیر تعریف و تعیین شدهاند:
مجازات شریک جرم در آدم ربایی
در نظام حقوقی ایران، در مورد جرم آدمربایی، مفهوم “شریک جرم” و “معاونت در جرم” به دقت تعریف شده است. هرگاه فردی با علم و عمد اقداماتی را در جهت ارتکاب جرم آدمربایی انجام دهد، این اقدامات میتواند به عنوان معاونت در جرم تلقی شود و فرد مرتکب نیز مشمول مجازاتهای مربوطه خواهد شد.
مفهوم معاونت در جرم
معاونت در جرم به معنای کمک، تحریک، ترغیب، تهدید، تطمیع یا تسهیل وقوع جرم توسط فردی غیر از مباشر اصلی جرم است.
به عبارت دیگر، هر فردی که به نحوی در ارتکاب جرم نقش ایفا کند، بدون اینکه خود مستقیماً جرم را ارتکاب نماید، اما با اقدامات خود وقوع جرم را ممکن یا آسان سازد، به عنوان معاون در جرم شناخته میشود.
عملیات مرتبط با معاونت در جرم آدمربایی:
- تهیه وسایل ارتکاب جرم: اگر فردی با علم و عمد اقدام به تهیه وسایل و ابزارهای لازم برای ارتکاب جرم آدمربایی نماید، به عنوان معاون در جرم شناخته میشود. این اقدام شامل تأمین وسایل فنی، مواد، یا هر نوع تجهیزاتی است که در ارتکاب جرم استفاده خواهد شد.
- تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع: اگر فردی افراد را به ارتکاب جرم آدمربایی تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع نماید، به این ترتیب که فردی را به انجام جرم مذکور تشویق کند، یا با تهدید به ارتکاب جرم، افراد را وادار به عمل نماید، یا از طریق تطمیع مالی یا غیرمالی، افراد را به ارتکاب جرم تشویق کند، این فرد نیز به عنوان معاون جرم محسوب میشود.
- تسهیل وقوع جرم: اگر فردی با هر روش دیگری به تسهیل وقوع جرم آدمربایی کمک کند، مانند فراهم کردن اطلاعات، پشتیبانی یا همکاری در زمینههای مختلف که به ارتکاب جرم کمک میکند، او نیز به عنوان معاون جرم شناخته میشود.
مجازات معاون در جرم آدمربایی
بر اساس ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی، فردی که به عنوان معاون در جرم شناخته میشود، مجازات او برابر با حداقل مجازات مقرر برای همان جرم است.
این ماده قانون مجازات اسلامی تصریح میکند که مجازات معاونت باید حداقل مجازات قانونی برای جرم اصلی باشد.
در مورد جرم آدمربایی، حداقل مجازات مقرر در قانون برای معاونت در این جرم پنج سال حبس تعزیری است. به عبارت دیگر، هر فردی که به عنوان معاون جرم آدمربایی شناخته شود، تحت مجازات حبس تعزیری به مدت پنج سال قرار خواهد گرفت.
این مجازات به منظور تأمین عدالت و بازدارندگی از ارتکاب جرم و مشارکت در آن، به دقت تعیین شده است و به نهادهای قضایی و قانونی این امکان را میدهد که با قاطعیت و دقت به موضوع معاونت در جرم رسیدگی کنند.